Kiến Trúc Romanesque Là Gì? Lịch Sử Hình Thành & Phát Triển

Kiến trúc Romanesque là nghệ thuật kiến trúc của châu Âu từ khoảng năm 1000 sau Công nguyên cho đến sự nổi lên của phong cách Gothic vào thế kỷ 12, hoặc muộn hơn, tùy thuộc vào khu vực. Thời kỳ trước đó được gọi là thời kỳ Tiền Romanesque. Thuật ngữ này được phát minh bởi các nhà sử học nghệ thuật thế kỷ 19, đặc biệt là đối với kiến trúc Romanesque, nó vẫn giữ lại nhiều đặc điểm cơ bản của phong cách kiến trúc La Mã – đáng chú ý nhất là vòm có đầu tròn, cũng như vòm thùng, đỉnh và trang trí bằng lá acanthus – nhưng cũng đã phát triển nhiều đặc điểm rất khác nhau.

Ở miền Nam nước Pháp, Tây Ban Nha và Ý có một sự liên tục về kiến trúc với Hậu Cổ xưa, nhưng phong cách kiến trúc Romanesque là phong cách đầu tiên lan rộng trên toàn bộ Châu Âu Công giáo, từ Sicily đến Scandinavia. Nghệ thuật kiến trúc Romanesque cũng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi nghệ thuật Byzantine, đặc biệt là trong hội họa, và bởi năng lượng chống cổ điển của việc trang trí nghệ thuật Insular của Quần đảo Anh. Từ những yếu tố này đã tạo nên một phong cách sáng tạo và mạch lạc cao.

Những Đặc Trưng Của Kiến Trúc Romanesque

Bên ngoài kiến trúc Romanesque, nghệ thuật của thời kỳ gồm đặc những đặc trưng của một phong cách mạnh mẽ trong cả điêu khắc và hội họa. Sau này các mô hình biểu tượng Byzantine trở nên phổ biến nhất trong các nhà thờ, vẫn là Chúa Kitô trong Uy nghi, Sự phán xét cuối cùng và các cảnh trong Cuộc đời của Chúa Kitô. Các bản thảo được trang trí xa hoa nhất trong thời kỳ này là kinh thánh và thánh vịnh. Sự độc đáo tương tự cũng được áp dụng cho các đầu cột: thường được chạm khắc hoàn chỉnh với một số hình. Cây thánh giá lớn bằng gỗ là một sự đổi mới của Đức vào đầu thời kỳ này, cũng như những bức tượng đứng tự do của Madonna được đăng quang. Phù điêu cao là phương thức điêu khắc chủ đạo trong thời kỳ này.

Romanesque Trong Thế Kỷ XXI

Màu sắc rất nổi bật và chủ yếu là màu chính. Trong thế kỷ 21: những màu sắc này chỉ có thể được nhìn thấy ở độ sáng ban đầu của chúng trong kính màu và một vài bản thảo được bảo quản tốt. Kính màu đã trở nên được sử dụng rộng rãi, mặc dù đáng buồn sau đó kính màu còn sót lại rất ít. Trong một phát minh của thời kỳ này, các mái vòm của các cổng chính của nhà thờ được chạm khắc với các đồ án hoành tráng, thường là Chúa Kitô trong Bệ hạ hoặc Sự phán xét cuối cùng, nhưng được đối xử tự do hơn các phiên bản sơn, vì không có mô hình Byzantine tương đương.

Đặc Điểm Chính Của Lối Kiến Trúc Romanesque

Các bố cục thường có ít chiều sâu, và cần sắp xếp linh hoạt để có thể tạo thành hình dạng của các chữ cái đầu trong lịch sử, các chữ cái cột, và các mái che nhà thờ; sự chặt chẽ giữa một khung bao quanh khép kín.

Bối Cảnh

Trong bối cảnh Châu Âu ngày càng phát triển thịnh vượng, và tác phẩm nghệ thuật nguyên bản có chất lượng cao vượt xa những đặc tính vốn có từ trước của nó, vì nó chủ yếu ở thời Carolingian và Ottonian, dành cho hoàng gia và các tu viện. Các tu viện tiếp tục đóng vai trò cực kỳ quan trọng, đặc biệt là những tu viện thuộc các trật tự mới của chủ nghĩa bành trướng trong thời kỳ này, Xitô, Cluniac và Carthusian, trải rộng khắp châu Âu. Hầu hết các thợ xây và thợ kim hoàn bây giờ đã là giáo dân, và những họa sĩ giáo dân như Master Hugo dường như đã chiếm đa số vào cuối thời kỳ này. Không còn nghi ngờ gì nữa, hình tượng của công trình nhà thờ của họ đã đến với sự tham vấn của các cố vấn giáo sĩ.

Kiến Trúc Romanesque & Điêu Khắc

Đồ Kim Loại, Men & Trang Sức

Những đồ vật quý giá trên có trong các kiến trúc có địa vị rất cao trong thời kỳ đó, có lẽ còn hơn cả tranh vẽ nghệ thuật. Đồ kim loại, bao gồm cả trang trí bằng men, trở nên rất tinh xảo. Nhiều đền thờ vĩ đại được làm để lưu giữ các di tích đã tồn tại, trong đó nổi tiếng nhất là Đền thờ Ba vị Vua tại Nhà thờ Cologne của Nicholas of Verdun và những người khác (khoảng 1180–1225). Các tượng thờ lớn và mặt tiền bàn thờ được xây dựng xung quanh một khung gỗ, nhưng các tráp nhỏ hơn đều bằng kim loại và tráng men. Một vài món đồ thế tục, chẳng hạn như hộp đựng gương, đồ trang sức và móc cài vẫn còn sót lại, nhưng chắc chắn những thứ này không đại diện cho số lượng đồ kim loại tốt thuộc sở hữu của giới quý tộc.

• Chân nến Gloucester bằng đồng
• Phông chữ bằng đồng của năm 1108–1117 (hiện ở Liège là những ví dụ tuyệt vời, rất khác về phong cách, về đúc kim loại)
• Các cánh cửa bằng đồng (Nhà thờ Hildesheim, Cửa Gniezno, và cửa của Vương cung thánh đường San Zeno ở Verona)
• Aquamanile: một vật chứa nước để rửa, dường như đã được du nhập vào châu Âu vào thế kỷ 11.
• Đồng xu Romanesque
• Cây thánh giá Cloisters (Bằng ngà voi lớn bất thường, có chạm khắc phức tạp bao gồm nhiều hình tượng của các nhà tiên tri và những người khác)
• Cờ vua Lewis (là những ví dụ được bảo quản tốt về những chiếc ngà nhỏ)

Kiến Trúc Điêu Khắc

Với sự sụp đổ của Đế chế Tây La Mã, truyền thống chạm khắc các tác phẩm lớn bằng đá và điêu khắc các nhân vật bằng đồng đã biến mất. Một số tác phẩm điêu khắc có kích thước như người thật rõ ràng đã được thực hiện bằng vữa hoặc thạch cao. Tác phẩm điêu khắc lớn còn sót lại nổi tiếng nhất của Châu Âu – Proto – Romanesque là Cây Thánh giá bằng gỗ có kích thước như người thật được Tổng giám mục Gero của Cologne ủy quyền vào khoảng năm 960 – 965, dường như là nguyên mẫu và đã trở thành hình tượng phổ biến. Sau đó, chúng được dựng trên một thanh xà bên dưới vòm cuốn, được gọi bằng tiếng Anh là rood, từ thế kỷ thứ mười hai cùng với các hình của Đức Trinh Nữ Maria và Thánh sử Gioan ở hai bên. Trong suốt thế kỷ 11 và 12, nghệ thuật điêu khắc tượng hình hồi sinh mạnh mẽ, và các bức phù điêu kiến trúc là dấu ấn của thời kỳ La Mã sau này.

Nguồn Cảm Hứng Của Các Tác Phẩm Điêu Khắc Romanesque

Tác phẩm điêu khắc tượng hình dựa trên hai nguồn khác, cụ thể là ánh sáng bản thảo và tác phẩm điêu khắc quy mô nhỏ bằng ngà voi và kim loại. Các phù điêu rộng lớn được điêu khắc trên các nhà thờ Armenia và Syriac được một số ý kiến nhận định đó có thể là một trong những ảnh hưởng quan trọng.

Chủ Đề

Hầu hết các tác phẩm điêu khắc theo phong cách Romanesque đều là chủ đề tượng hình và kinh thánh. Rất nhiều chủ đề được tìm thấy trên các thủ đô bao gồm các cảnh về Sự Sáng tạo và Sự sụp đổ của Con người, các tập phim về cuộc đời của Chúa Giê-su Christ, những cảnh trước cái chết và sự phục sinh của ngài, chẳng hạn như Giô-na và Cá voi và Đa-ni-ên trong bầy sư tử. Nhiều cảnh giáng sinh xảy ra, chủ đề về Ba vị vua được đặc biệt yêu thích. Các tu viện của Tu viện Santo Domingo de Silos ở miền Bắc Tây Ban Nha. Moissac là những ví dụ điển hình còn tồn tại hoàn chỉnh, cũng như các tác phẩm điêu khắc trên nhiều phông chữ Tournai được tìm thấy trong các nhà thờ ở miền nam nước Anh, Pháp và Bỉ.

Các Tác Phẩm Điêu Khắc Thời Kỳ Cuối La Mã

Khởi đầu của điêu khắc Gothic thường có niên đại muộn hơn một chút với việc chạm khắc hình xung quanh Cổng thông tin Hoàng gia tại Nhà thờ Chartres, Pháp, 1150–1155. Phong cách điêu khắc lan truyền nhanh chóng từ Chartres, vượt qua cả kiến trúc Gothic mới. Trên thực tế, nhiều nhà thờ của thời kỳ La Mã cuối thời kỳ xây dựng sau khi xây dựng tại Saint-Denis.

Kiến Trúc Romanesque & Tác Phẩm Tranh

Bản Thảo Được Chiếu Sáng

Một số trường phái đã nhận định bản thảo được chiếu sáng thời kỳ đầu của Romanesque: “Trường phái Channel” ở Anh và miền Bắc nước Pháp chịu ảnh hưởng nặng nề của nghệ thuật Anglo – Saxon muộn, trong khi ở miền Nam nước Pháp, phong cách phụ thuộc nhiều hơn vào ảnh hưởng của Iberia, và ở Đức và Các quốc gia kém phát triển, phong cách Ottonian tiếp tục phát triển, và cùng với phong cách Byzantine, ảnh hưởng đến Ý. Vào thế kỷ 12 đã có những tác động qua lại giữa tất cả những thứ này, mặc dù tính đặc trưng của từng khu vực vẫn còn.

Tranh Tường

Các bề mặt tường lớn và những mái vòm cong của thời kỳ Romanesque đã tạo nên điểm nhấn cho trang trí tranh tường. Thật không may, nhiều bức tranh tường ban đầu này đã bị phá hủy do ẩm ướt hoặc các bức tường đã được thay mới và sơn lại. Ở Anh, Pháp và Hà Lan, những bức tranh như vậy đã bị phá hủy một cách đồng loạt hoặc bị quét vôi trắng trong các đợt biểu tình của các phong trào. Ở Catalonia (Tây Ban Nha), đã có một chiến dịch cứu những bức tranh tường như vậy vào đầu thế kỷ 20 (tính đến năm 1907) bằng cách gỡ bỏ chúng và chuyển đến bảo quản an toàn ở Barcelona, dẫn đến bộ sưu tập ngoạn mục tại Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Catalonia. Ở các quốc gia khác, họ đã phải hứng chịu chiến tranh, bị bỏ rơi và thay đổi thời trang.

Kiến Trúc Romanesque & Những Giá Trị Được Mang Lại

Nghề Thêu

Kiểu thêu Romanesque được biết đến nhiều nhất từ Tấm thảm Bayeux, nhưng nhiều tác phẩm được gia công chặt chẽ hơn của Opus Anglicanum (“tác phẩm tiếng Anh” – được coi là tốt nhất ở phương Tây) và các phong cách khác vẫn tồn tại, chủ yếu là lễ phục nhà thờ.

Kính Màu

Những chiếc kính màu thời trung cổ được biết đến là lâu đời nhất xuất hiện từ thế kỷ thứ 10. Những hình còn nguyên vẹn sớm nhất là năm cửa sổ nhà tiên tri ở Augsburg, có niên đại từ cuối thế kỷ 11. Tại các Nhà thờ Le Mans, Canterbury và Chartres, và Saint-Denis, một số tấm bảng của thế kỷ 12 vẫn còn tồn tại.

Các Tác Phẩm Nghệ Thuật Và Nghệ Sĩ Quan Trọng Của Kiến Trúc & Nghệ Thuật Romanesque

Nhà Thờ Sainte – Foy (Khoảng Ca.1050 – 1130)

Đây là nhà thờ hành hương, trung tâm của một tu viện thịnh vượng, tiêu biểu cho phong cách kiến trúc Romanesque. Hai tòa tháp đối xứng tạo khung cho mặt tiền phía tây, những bức tường đá của chúng được hỗ trợ bởi những trụ cầu nhô ra làm tăng hiệu ứng thẳng đứng. Một vòm tròn với một khung hình tam giác bao quanh cổng thông tin, nơi đặt một cột lớn của Sự phán xét cuối cùng của Chúa Kitô, do đó chào đón khách hành hương với một lời khuyên và cảnh báo. Sự hùng vĩ của cổng được nâng cao bởi hai vòm tròn, hai bên và vòm ở tầng trên với mái che phía trên hai cửa sổ. Mặt trước truyền tải tới người nhìn cảm giác mạnh mẽ và vững chắc, sức mạnh của nó được nâng cao bởi sự đơn giản của các yếu tố trang trí.

Một Cảnh Trong Tấm Thảm Bayeux (Thế Kỷ XI)

Cảnh này từ tấm thảm nổi tiếng cho thấy Odo, Giám mục của Bayeux, mang theo một chiếc gậy gỗ sồi trong khi cưỡi trên một con ngựa đen, ông tập hợp lực lượng Norman của Công tước William, người anh em cùng cha khác mẹ của ông, chống lại người Anh trong trận Hastings năm 1066. Điều được tác giả hướng tới đó là những con ngựa, các chi tiết của mũ bảo hộ và đồng phục của nam giới, trong khi lớp phủ của những con ngựa đang lao xuống, cặp chân và chân cong của chúng, tạo ra động lực để đưa câu chuyện vào cảnh tiếp theo. Ở biên giới phía dưới, một con ngựa đang ngã xuống, trong khi người cưỡi nó, bị đâm bằng một ngọn giáo dài, gục ở bên phải. Ở cả hai góc, có thể nhìn thấy một phần của những người lính đã ngã xuống khác, truyền tải một sự khủng khiếp của trận chiến.

Duomo Di Pisa (1063 – 1092)

Lối vào Nhà thờ Pisa được làm bằng đá màu sáng, có ba cổng được bố trí đối xứng, cổng chính giữa là cổng lớn nhất, với bốn vòm. Các vòm tròn phía trên cổng và các mái vòm tạo ra hiệu ứng thống nhất, cũng như các cột đóng khung mỗi lối vào. Tòa nhà là một ví dụ về những gì được gọi là Pisa Romanesque, vì nó mang đầy đủ các yếu tố của kiến trúc Lombard Romanesque, Byzantine và Hồi giáo.

Các dải đá màu Lombard tạo khung cho các cột và mái vòm và kéo dài theo chiều ngang. Phía trên cửa ra vào, các bức tranh mô tả Đức mẹ đồng trinh được vẽ theo nghệ thuật Byzantine, và trên đỉnh của bảy mái vòm tròn, hình thoi và hình tròn bằng đá màu có họa tiết Hồi giáo. Các tầng trên của tòa nhà được bố trí đối xứng thành các dải hình vòng cung, sử dụng các cột nhỏ một cách sáng tạo để truyền tải hiệu ứng của sự tinh tế.